Με
αφορμή τη Γραμματική της Φαντασίας του Τζάνι Ροντάρι ο οποίος το 1970
βραβεύθηκε με βραβείο Άντερσεν, η μεγαλύτερη διάκριση διεθνώς για
συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας. Αν και εργάστηκε πολλά χρόνια ως
δάσκαλος, το βιβλίο είναι χρήσιμο ως παιδαγωγικό εργαλείο, ως νόρμα μέσα
από την οποία εξηγούνται πολλά πράγματα στη φανταστική λογοτεχνία αλλά
και για μελλοντικούς ομότεχνους...!
Συχνά στο σχολείο τα παιδιά καλούνται να επινοήσουν και να γράψουν δικές τους ιστορίες. Για να γράψεις όμως μια ιστορία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να βοηθήσουμε τα παιδιά να το καταφέρουν.
O Τζάνι Ροντάρι είναι γνωστός συγγραφέας παιδικών βιβλίων και έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες ενώ τα βιβλία του έχουν αγαπηθεί από εκατομμύρια παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει είναι και το κλασικό βιβλίο «Γραμματική της Φαντασίας». Ένα βιβλίο που βοηθά τα παιδιά να ενεργοποιήσουν τη φαντασία τους, να επινοήσουν τις δικές τους ιστορίες, να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους και αν το θελήσουν κάποτε να γίνουν κι αυτοί σπουδαίοι συγγραφείς. Ένα βιβλίο χρήσιμο που δεν πρέπει να λείπει από τις βιβλιοθήκες των σχολείων ή των σπιτιών μας.
Μερικές τεχνικές, σύμφωνα πάντα με τον συγγραφέα, είναι οι πιο κάτω:
Η πέτρα στη λίμνη
Όταν ρίξουμε μια πέτρα σε μια λίμνη δημιουργούνται ομόκεντροι κύκλοι που κινούνται και εμπλέκουν στην κίνησή τους το νούφαρο, τη βαρκούλα κλπ. Με τον ίδιο τρόπο όταν δώσουμε μια λέξη στα παιδιά, η λέξη αυτή ενεργοποιεί στο μυαλό τους ήχους, εικόνες, σημασίες και όνειρα.
Π.χ. δίνουμε τη λέξη « βαρκάδα» και τους ζητούμε να μας βρουν:
α) λέξεις που αρχίζουν από «β» αλλά δε συνεχίζουν με «α», όπως βέλος, βλέμμα.
β) λέξεις που αρχίζουν από «βα», όπως βάτραχος, βασίλισσα.
γ) λέξεις που ομοιοκαταληκτούν με το –αδα, όπως πορτοκαλάδα, βυσσινάδα.
Η κοκκινοσκουφίτσα σε ελικόπτερο
Δίνουμε στους μαθητές ή στα παιδιά μας ορισμένες λέξεις με τις οποίες πρέπει να επινοήσουν μια ιστορία.
Πέντε λέξεις, για παράδειγμα, είναι στη σειρά και υποβάλλουν την ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας: κοριτσάκι, δάσος, λουλούδια, λύκος, γιαγιά. Η έκτη σπάει τη σειρά: για παράδειγμα «ελικόπτερο».
Άλλο παράδειγμα είναι αυτό με την ιστορία του Τζακ και της φασολιάς: αγόρι, αγελάδα, φασόλια, γίγαντας, κότα, και η έκτη που σπάει τη σειρά : π.χ. «υπολογιστής»
Το φανταστικό διώνυμο.
Διαλέγουμε (π.χ. με κλήρο) δύο διαφορετικές λέξεις (κατά προτίμηση ουσιαστικά) από ένα κείμενο που διαβάσαμε. Ξεχνάμε καθετί που τα συνέδεε με την ιστορία και επιχειρούμε να τα συνδέσουμε με έναν νέο τρόπο, ακόμα κι αν το αποτέλεσμα βγαίνει αλλόκοτο.
Π.χ. τις λέξεις «γάτα» «ψυγείο»
Για να δημιουργήσουμε μια σχέση ανάμεσα στις δύο λέξεις τις συνδέουμε με μια πρόθεση, ένα άρθρο ή ένα επίρρημα.
Η γάτα με το ψυγείο/το ψυγείο της γάτας/η γάτα πάνω στο ψυγείο
Με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε διάφορες εικόνες στο μυαλό του παιδιού για να μπορέσει να φτιάξει μια φανταστική ιστορία.
Τι θα συνέβαινε αν…
Διαλέγουμε δύο ουσιαστικά και φτιάχνουμε με αυτά μια ερώτηση και έπειτα τα παιδιά γράφουν μια ιστορία, για παράδειγμα:
Ελέφαντας-αλεύρι
Π.χ. Τι θα συνέβαινε αν ένας ελέφαντας σας χτυπούσε την πόρτα και σας ζητούσε αλεύρι;
Παραμύθια από την ανάποδη
Διαβάζουμε στα παιδιά διάφορα κλασικά παραμύθια όπως τη Χιονάτη και τους εφτά νάνους, την Κοκκινοσκουφίτσα και ύστερα αλλάζουμε τον χαρακτήρα των ηρώων.
Π.χ. Η Χιονάτη είναι κακιά και η μητριά της καλή…
Ο Φράνκο Πασατόρε βάζει τα «Χαρτιά» του στα Παραμύθια
Δίνουμε στα παιδιά τρία αντικείμενα (όχι λέξεις), άσχετα μεταξύ τους: ένα βάζο, μια φούστα, ένα μπαλόνι και τους ζητούμε να σκεφτούν και να γράψουν μια ιστορία.
Ο λόγος που δίνουμε στα παιδιά αντικείμενα αντί λέξεις είναι γιατί μπορούν να τα κοιτάξουν, να τα χρησιμοποιήσουν και να ενεργοποιήσουν ευκολότερα τη φαντασία τους παρά με τις απλές λέξεις.
Ιστορίες για να γελάμε
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να γράψουν αστείες ιστορίες δίνουμε προτάσεις που εμπεριέχουν κάποιο λάθος.
Για παράδειγμα η μαμά μαγειρεύει το φαγητό με το καλώδιο της τηλεόρασης. Θέλει να πάει στη δουλειά της με την ομπρέλα.
Τα παλιά παιχνίδια
Δίνουμε στα παιδιά εφημερίδες και κόβουν τίτλους ειδήσεων. Έπειτα τους βάζουμε σ’ ένα κουτί και τις ανακατεύουμε. Έτσι θα προκύψουν παράλογες, αστείες ειδήσεις.
Το γυάλινο ανθρωπάκι
Βρίσκουμε μαζί με τα παιδιά τα χαρακτηριστικά που έχει το γυαλί: Διάφανο, εύθραυστο, μπορεί να κοπείς με αυτό κτλ. Χρησιμοποιώντας αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να γράψουν μια ιστορία για το γυάλινο ανθρωπάκι. Με τον ίδιο τρόπο μπορούν να γράψουν για ένα ξύλινο ανθρωπάκι κτλ.
Πηγή: https://ear-books.com/grammatiki-tis-fantasias/
Συχνά στο σχολείο τα παιδιά καλούνται να επινοήσουν και να γράψουν δικές τους ιστορίες. Για να γράψεις όμως μια ιστορία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να βοηθήσουμε τα παιδιά να το καταφέρουν.
O Τζάνι Ροντάρι είναι γνωστός συγγραφέας παιδικών βιβλίων και έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες ενώ τα βιβλία του έχουν αγαπηθεί από εκατομμύρια παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει είναι και το κλασικό βιβλίο «Γραμματική της Φαντασίας». Ένα βιβλίο που βοηθά τα παιδιά να ενεργοποιήσουν τη φαντασία τους, να επινοήσουν τις δικές τους ιστορίες, να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους και αν το θελήσουν κάποτε να γίνουν κι αυτοί σπουδαίοι συγγραφείς. Ένα βιβλίο χρήσιμο που δεν πρέπει να λείπει από τις βιβλιοθήκες των σχολείων ή των σπιτιών μας.
Μερικές τεχνικές, σύμφωνα πάντα με τον συγγραφέα, είναι οι πιο κάτω:
Η πέτρα στη λίμνη
Όταν ρίξουμε μια πέτρα σε μια λίμνη δημιουργούνται ομόκεντροι κύκλοι που κινούνται και εμπλέκουν στην κίνησή τους το νούφαρο, τη βαρκούλα κλπ. Με τον ίδιο τρόπο όταν δώσουμε μια λέξη στα παιδιά, η λέξη αυτή ενεργοποιεί στο μυαλό τους ήχους, εικόνες, σημασίες και όνειρα.
Π.χ. δίνουμε τη λέξη « βαρκάδα» και τους ζητούμε να μας βρουν:
α) λέξεις που αρχίζουν από «β» αλλά δε συνεχίζουν με «α», όπως βέλος, βλέμμα.
β) λέξεις που αρχίζουν από «βα», όπως βάτραχος, βασίλισσα.
γ) λέξεις που ομοιοκαταληκτούν με το –αδα, όπως πορτοκαλάδα, βυσσινάδα.
Η κοκκινοσκουφίτσα σε ελικόπτερο
Δίνουμε στους μαθητές ή στα παιδιά μας ορισμένες λέξεις με τις οποίες πρέπει να επινοήσουν μια ιστορία.
Πέντε λέξεις, για παράδειγμα, είναι στη σειρά και υποβάλλουν την ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας: κοριτσάκι, δάσος, λουλούδια, λύκος, γιαγιά. Η έκτη σπάει τη σειρά: για παράδειγμα «ελικόπτερο».
Άλλο παράδειγμα είναι αυτό με την ιστορία του Τζακ και της φασολιάς: αγόρι, αγελάδα, φασόλια, γίγαντας, κότα, και η έκτη που σπάει τη σειρά : π.χ. «υπολογιστής»
Το φανταστικό διώνυμο.
Διαλέγουμε (π.χ. με κλήρο) δύο διαφορετικές λέξεις (κατά προτίμηση ουσιαστικά) από ένα κείμενο που διαβάσαμε. Ξεχνάμε καθετί που τα συνέδεε με την ιστορία και επιχειρούμε να τα συνδέσουμε με έναν νέο τρόπο, ακόμα κι αν το αποτέλεσμα βγαίνει αλλόκοτο.
Π.χ. τις λέξεις «γάτα» «ψυγείο»
Για να δημιουργήσουμε μια σχέση ανάμεσα στις δύο λέξεις τις συνδέουμε με μια πρόθεση, ένα άρθρο ή ένα επίρρημα.
Η γάτα με το ψυγείο/το ψυγείο της γάτας/η γάτα πάνω στο ψυγείο
Με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε διάφορες εικόνες στο μυαλό του παιδιού για να μπορέσει να φτιάξει μια φανταστική ιστορία.
Τι θα συνέβαινε αν…
Διαλέγουμε δύο ουσιαστικά και φτιάχνουμε με αυτά μια ερώτηση και έπειτα τα παιδιά γράφουν μια ιστορία, για παράδειγμα:
Ελέφαντας-αλεύρι
Π.χ. Τι θα συνέβαινε αν ένας ελέφαντας σας χτυπούσε την πόρτα και σας ζητούσε αλεύρι;
Παραμύθια από την ανάποδη
Διαβάζουμε στα παιδιά διάφορα κλασικά παραμύθια όπως τη Χιονάτη και τους εφτά νάνους, την Κοκκινοσκουφίτσα και ύστερα αλλάζουμε τον χαρακτήρα των ηρώων.
Π.χ. Η Χιονάτη είναι κακιά και η μητριά της καλή…
Ο Φράνκο Πασατόρε βάζει τα «Χαρτιά» του στα Παραμύθια
Δίνουμε στα παιδιά τρία αντικείμενα (όχι λέξεις), άσχετα μεταξύ τους: ένα βάζο, μια φούστα, ένα μπαλόνι και τους ζητούμε να σκεφτούν και να γράψουν μια ιστορία.
Ο λόγος που δίνουμε στα παιδιά αντικείμενα αντί λέξεις είναι γιατί μπορούν να τα κοιτάξουν, να τα χρησιμοποιήσουν και να ενεργοποιήσουν ευκολότερα τη φαντασία τους παρά με τις απλές λέξεις.
Ιστορίες για να γελάμε
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να γράψουν αστείες ιστορίες δίνουμε προτάσεις που εμπεριέχουν κάποιο λάθος.
Για παράδειγμα η μαμά μαγειρεύει το φαγητό με το καλώδιο της τηλεόρασης. Θέλει να πάει στη δουλειά της με την ομπρέλα.
Τα παλιά παιχνίδια
Δίνουμε στα παιδιά εφημερίδες και κόβουν τίτλους ειδήσεων. Έπειτα τους βάζουμε σ’ ένα κουτί και τις ανακατεύουμε. Έτσι θα προκύψουν παράλογες, αστείες ειδήσεις.
Το γυάλινο ανθρωπάκι
Βρίσκουμε μαζί με τα παιδιά τα χαρακτηριστικά που έχει το γυαλί: Διάφανο, εύθραυστο, μπορεί να κοπείς με αυτό κτλ. Χρησιμοποιώντας αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να γράψουν μια ιστορία για το γυάλινο ανθρωπάκι. Με τον ίδιο τρόπο μπορούν να γράψουν για ένα ξύλινο ανθρωπάκι κτλ.
Πηγή: https://ear-books.com/grammatiki-tis-fantasias/
